In memoriam Jack van Belle
1922-2008
Jack (J.L.M.) van Belle werd geboren op 17 december 1922 in Rotterdam uit het huwelijk van Dirk van Belle en Jo van Vugt. Zijn vader was ambtenaar bij de gemeente Rotterdam, en lid van de Remonstrantse Broederschap. Zijn moeder was Rooms-Katholiek, en de kleine Jacq, zoals toen zijn roepnaam was, werd misdienaar, maar ging ook vaak met zijn vader mee naar de kerk. Hij bleef enig kind uit deze relatie die niet bepaald gelukkig was.
De jonge Jacq kreeg pianoles en ontwikkelde een grote liefde voor klassieke muziek en film. Van zijn vader erfde hij de onstelpbare leeshonger die hem zijn leven lang is bijgebleven, resulterend in een imposante boekenverzameling.
Het einde van zijn HBS-tijd werd ruw verstoord door het bombardement van Rotterdam op 14 mei 1940, de inleiding tot de Tweede Wereldoorlog in Nederland. In de oorlogstijd werkte hij mee aan de verspreiding van illegaal drukwerk, waarvoor hij werd opgepakt en een tijd in Kamp Vught geïnterneerd is geweest.
Na de oorlog studeerde Jack van Belle Nederlands en geschiedenis en werd leraar in beide vakken in het middelbaar onderwijs te Apeldoorn en Lochem. In die tijd schreef hij ook hoorspelen voor de radio en populaire songteksten onder de naam Jacq Carré, waarvan een aantal ook op muziek is uitgegeven.
In 1960 stapte hij over naar de omroep om voor de VARA tv-documentaires te maken waarin een breed scala van onderwerpen aan de orde kwam; zo maakte hij programma's over opvoeding en gezin, religieuze aangelegenheden, en ook over occulte zaken. Vanwege zijn achtergrond in het onderwijs werd hij gevraagd mee te werken aan de oprichting van de schooltelevisie in Nederland, een nieuw initiatief voor een destijds nog zeer nieuw medium.
Zienswijze
Vanwege de opdracht van de NTS, de latere NOS, een podium te bieden voor kleine religieuze groeperingen zonder eigen zendmachtiging startte Jack van Belle in 1968 met een serie succesvolle tv-programma's onder de titel Denkbeeld, later Zienswijze geheten. In een maandelijkse uitzending op de zondagavond leidde hij een studio-gesprek van een uur met drie of vier gasten van verschillende overtuiging of deskundigheid over de meest uiteenlopende zaken. De onderwerpen lagen in de sfeer van religie, het occulte en het paranormale.
Zo waren er programma's over geloven in de moderne tijd, geloof in Oost en West, over UFO's, astrologie, leven na de dood, helderziendheid. Elk programma werd besloten met een boekenrubriek, en van elk programma was ook het tekstboekje naderhand verkrijgbaar. Uit de tienduizenden aanvragen na elke uitzending bleek de grote populariteit van dit programma, waarin Jack van Belle als studio-presentator zeer goed voorbereid immer een neutrale positie innam, maar de gasten uitdaagde duidelijk hun visie te geven.
De laatste uitzending vond plaats op 16 maart 1978, en was een gesprek met Zuster Quirina, hoofd van een groot ziekenhuis, met als onderwerp Leven met sterven. Zijn eerste vraag in die laatste uitzending was: 'Omgaan met mensen in de laatste fase van hun leven, hoe moeilijk is dat?'
Van de uitzendingen van het programma Zienswijze is in het Omroeparchief niets bewaard. Een pastoor uit Oosterhout was één van de eersten in Nederland die na de toen gloednieuwe uitvinding van de video-recorder zo'n apparaat had gekocht, en hij nam de uitzending op van 9 december 1973 waarin pater Nico Wesselingh, een Benedictijn uit de Paulusabdij in Oosterhout, te gast was. Later kreeg ik een geditaliseerde versie van deze band en plaatste hem op Youtube.
Uitzending Zienswijze 9 dec. 1973
Die laatste jaren als programmamaker kenmerkten zich door weinig ondersteuning vanuit het omroepbedrijf, er werd een beetje schuin gekeken naar dat 'rariteitenkabinet' van Van Belle. De inhoudelijke voorbereiding, het inlezen op de onderwerpen en de geschikte mensen erbij zoeken, de uitvoering en ook de nasleep van het programma met de tekstboekjes die allemaal persoonlijk door hem werden uitgetypt, de beantwoording van de vele persoonlijke vragen van kijkers, het resulteerde in een overspannenheid die noopten dit werk neer te leggen.
Na een periode in de ziektewet ging hij vervroegd met pensioen en verhuisde begin jaren tachtig met zijn vrouw en 12.000 boeken naar Vlaanderen. Hij legde zich toe op het vertalen van boeken op het terrein waarvan hij de afgelopen jaren inmiddels een groot deskundige was geworden. Daarnaast bleef hij lange tijd horoscopen maken, om mensen met specifieke vragen en problemen betreffende hun persoonlijkheid van advies te dienen. De astrologie is daarvoor altijd door hem zeer waardevol geacht, hetgeen overtuigend bleek uit de resultaten waarmee hij mensen kon helpen. Uiteindelijk kon hij, de nuchtere en solitaire noorderling niet aarden in het Vlaamse land, en keerde in 1988 terug naar Nederland en ging in Roosendaal wonen.
Uit zijn eerste huwelijk met Maria Bouman kreeg hij twee zonen, Patrick en Edward, in 1955 trouwde hij met Jeanne Clavaux, dochter van een schilder/beeldhouwer uit Den Haag. Uit dit huwelijk werd een zoon Wouter en een dochter Caecilia geboren. Zijn laatste levensjaren verdwenen langzaam zijn verstandelijke vermogens, en het besef van tijd en realiteit. Jack van Belle overleed op zondagmorgen 24 augustus 2008 in een zorginstelling in Roosendaal aan de gevolgen van een hersenbloeding.